Sipas Ligjit për Marrëdhëniet e Punës, sot në vitin 2024, ekziston mundësia për nënshkrimin e kontratës për punësim për punë nga shtëpia. Kjo është rezultat i faktit që puna në distancë është e zakonshme për shumë industrit, por më shumë për industrinë e IT-së. Është vërtetuar se punonjësit janë efikasë dhe produktivë edhe kur nuk janë fizikisht të pranishëm në zyrë. Prandaj, punëdhënësit, në përputhje me kulturën e tyre të punës dhe me mundësitë e proceseve të punës, lejojnë punën nga shtëpia, ose punën në distancë.

Ligjvënësi, në Ligjin për Marrëdhëniet e Punës, në nenin 50, e rregullon këtë mundësi me kontratën për punësim për punë nga shtëpia. Pavarësisht nëse punonjësi punon nga shtëpia apo në zyrë, ende vlejnë rregullat e marrëveshjes për punësim të rregulluara me Ligjin për Marrëdhëniet e Punës. Kështu që krijohen disa pyetje të hapura në lidhje me këtë temë.

Kontrata e punësimit – përmbajtja e detyrueshme

Sipas Ligjit për marrëdhëniet e punës, Kontrata e punësimit lidhet në formë të shkruar dhe ruhet në zyrën e kompanisë. Në ditën e nënshkrimit të Kontratës së punësimit, një kopje i jepet punonjësit.
Në nenin 28 janë përcaktuar përmbajtjet e detyrueshme të Kontratës së punësimit dhe duhet të përmbajë të dhënat e mëposhtme:

1. Të dhënat për palët kontraktuese, vendbanimin e tyre, ose selinë;
2. Data e fillimit të punës;
3. Emri i pozitës së punës, ose të dhënat për llojin e punës për të cilën punonjësi lidh kontratë pune, me një përshkrim të shkurtër të punës që do të kryejë sipas kontratës së punësimit;
4. Dispozitat për detyrimin e punëdhënësit për të informuar punonjësin për vendet e punës me risk dhe përvojën e veçantë profesionale ose njohuritë ose mbikëqyrjen mjekësore të veçantë të nevojshme, në përputhje me ligjin, duke përfshirë rreziqet e veçanta që sipas ligjeve mund të jenë pasojë e punës;
5. Vendin e kryerjes së punës. Nëse nuk është specifikuar vendi i saktë, konsiderohet se punonjësi e kryen punën në selinë e punëdhënësit;
6. Kohëzgjatja e marrëdhënies së punës, kur është lidhur një kontratë për një kohë të caktuar;
7. Dispozita për punësim me orar të plotë ose të pjesshëm;
8. Dispozita për orarin ditore ose javor të rregullt të punës dhe për organizimin e kohës së punës;
9. Dispozita për shumën e pagës bazë, të shprehur në shumën e parave, që i takon punonjësit për kryerjen e punës sipas ligjit, marrëveshjes kolektive dhe kontratës së punësimit;
10. Dispozita për ndërrime të tjera që i takojnë punonjësit për kryerjen e punës sipas ligjit dhe marrëveshjes kolektive;
11. Dispozita për pushime vjetore, ose mënyrën e përcaktimit të pushimeve vjetore dhe
12. Përmendja e aktit të përgjithshëm të punëdhënësit në të cilin janë përcaktuar kushtet e punës së punonjësit.

Kontrata e punësimit mund të përmbajë edhe të drejta dhe detyrime të tjera të caktuara sipas Ligjit për marrëdhëniet e punës ose marrëveshjes kolektive.

Gjoba kundërvajtëse – dënime

Ligjvënësi ka përcaktuar gjoba nëse kompanitë nuk respektojnë Ligjin për Marrëdhëniet e Punës. Kështu, në përputhje me nenin 256 të Ligjit për Marrëdhëniet e Punës, është theksuar se:

• nëse Marrëveshja e Punës nuk përmban informacionin e detyrueshëm;
• punonjësi nuk merr një kopje të Marrëveshjes së Punës në ditën e nënshkrimit;
• ose një kopje nuk mbahet në selinë e kompanisë,

janë parashikuar gjoba nga 200 deri në 1000 euro për secilin rast veçmas, në varësi të madhësisë së kompanisë.

Çdo kompani duhet të harmonizojë veprimtarinë e saj me ligjet në fuqi. Përmes një serie pyetjesh, testoni vetë dhe identifikoni fushat ku kompania juaj mund të mos ndjekë ligjet. Në fund, ky test do të gjenerojë menjëherë një shumë të përmbledhur – një vlerësim të gjobave të mundshme financiare – për përgjigjet ku nuk jeni në përputhje.

Kontratë pune me punë nga shtëpia

Në përputhje me nenin 50 të Ligjit për Marrëdhëniet e Punës, puna nga shtëpia rregullohet në mënyrën e mëposhtme:

• Puna nga shtëpia konsiderohet puna që punëtori e kryen në shtëpinë e tij ose në ambiente sipas zgjedhjes së tij, që janë jashtë ambienteve të biznesit të punëdhënësit;
• Me kontratën për punësim për punë nga shtëpia, punëdhënësi dhe punëtori mund të bien dakord që punëtori të kryejë punën nga shtëpia;
• Punëdhënësi është i detyruar të dorëzojë kontratën për punësim për punë nga shtëpia tek inspektori i punës brenda tre ditëve nga dita e nënshkrimit të kontratës;
• Të drejtat, detyrimet dhe kushtet që varen nga natyra e punës nga shtëpia rregullohen ndërmjet punëdhënësit dhe punëtorit me kontratën për punësim;
• Punëtori ka të drejtë për kompensim për përdorimin e mjeteve të tij për punën nga shtëpia. Shuma e kompensimit përcaktohet nga punëdhënësi dhe punëtori në kontratën për punësim;
• Punëdhënësi është i detyruar të sigurojë kushte të sigurta për mbrojtje gjatë punës nga shtëpia.

Edhe pse ky nen është një hap përpara në rregullimin e kësaj fushe, ende ekzistojnë disa dilema që ky nen hap.

SFIDAT: Çfarë duhet kushtuar vëmendje gjatë lidhjes së kontratës së punës me punë nga shtëpia?

Siguria dhe shëndeti në punë, çfarë ndodh në rast të lëndimit?

Në këtë nen përcaktohet se puna nga shtëpia është punë që punëtori e kryen në shtëpinë e tij ose në ambiente sipas zgjedhjes së tij që janë jashtë ambienteve të biznesit të punëdhënësit. Ligjvënësi përcakton se punëdhënësi është i detyruar të sigurojë kushte të sigurta për mbrojtje gjatë punës nga shtëpia.
Kjo do të thotë që punëdhënësi duhet të dijë se nga punon punëtori dhe të sigurojë kushte të sigurta për mbrojtje në punë për atë vend (që do të thotë të punosh nga kafenetë, të punosh nga plazhi etj., do të ishte e vështirë të zbatohej ky nen).
Shtrohet pyetja – çfarë në rast lëndimi? A do të trajtohet si lëndimi në punë dhe a do të jetë përgjegjësia e punëdhënësit?
Sipas Ligjit për Marrëdhëniet e Punës, në rast të inspektimit, punëdhënësi duhet të dëshmojë se e ka respektuar Ligjin, gjë që në këtë rast do të ishte pothuajse e pamundur.

Regjistrimi i orarit të punës dhe largimi nga puna për 3 ditë mungesë

Një aspekt tjetër për të cilin duhet të tregohet kujdes është regjistrimi i orarit të punës dhe vërtetimi nëse punëtori ka qenë ose jo në punë (nëse punon nga shtëpia, nga distanca). Një nga arsyet për ndërprerjen e kontratës së punës pa afat të njoftimit është mungesa e paarsyeshme nga puna për 3 ditë pune radhazi ose 5 ditë gjithsej gjatë një viti.

Në rastin kur punëtorët punojnë nga shtëpia, nëse punëdhënësi nuk ka vendosur një sistem për regjistrimin e orarit të punës në shtëpi, ekziston një ekspozim ndaj rrezikut. Nëse një sistem i tillë nuk është vendosur, nëse punëtori nuk punon për 3 ditë radhazi, punëdhënësi nuk do të mund ta vërtetojë këtë dhe, për rrjedhojë, nuk do të mund të përdorë këtë bazë për ndërprerjen e marrëdhënies së punës.

Nëse, në çdo rast, punëdhënësi ndërpret marrëdhënien e punës për shkak të mungesës për 3 ditë, ai do të jetë i ekspozuar ndaj një gjobe të mundshme përpara inspektorit kompetent dhe më tej përpara gjykatës në rast të një procesi gjyqësor dhe padie nga punëtori

Ky nen gjithashtu përcakton që punëtori ka të drejtë për kompensim për përdorimin e mjeteve të tij për punë nga shtëpia. Prandaj, kur lidhet një kontratë pune për punë nga shtëpia, ky aspekt duhet të përcaktohet gjithashtu.

Njoftimi te inspektorati i punës

Sipas nenit 50 të Ligjit për marrëdhëniet e punës për kontratëm për punësim për punë nga shtëpia, punëdhënësi është i detyruar që kontratëm për punësim për punë nga shtëpia t’ia dorëzojë inspektorit të punës brenda tre ditëve nga data e lidhjes së marrëveshjes. Ky detyrim ngre pyetje lidhur me efikasitetin dhe rreptësinë e këtij neni.

Në ndryshimet e ardhshme të LMP-së, këto janë disa aspekte që duhet të merren parasysh dhe të rregullohen.

(designed by Freepik)

Çfarë nuk duhet të bëjë punëdhënësi përpara lidhjes së një kontrate pune?

Para nënshkrimit të kontratës së punës, ligji parashikon disa rregulla si të drejtat dhe detyrimet e punëdhënësit që duhet të respektohen. Nëse punëdhënësi nuk i zbaton ato, ato përfaqësojnë ekspozim ndaj gjobave të mundshme ose procedurave gjyqësore.

Kështu që:

• Punëdhënësi gjatë nënshkrimit të kontratës së punës nuk duhet të kërkojë të dhëna për gjendjen martesore dhe planifikimin familjar, si dhe dorëzimin e dokumenteve dhe provave të tjera.
• Nëse puna paraqet rrezik të konsiderueshëm për shëndetin e nënës dhe fëmijës, punëdhënësi është i detyruar të informojë punëtoren për rreziqet që dalin nga puna gjatë nënshkrimit të kontratës së punës.
• Punëdhënësi nuk duhet të kushtëzojë nënshkrimin e kontratës së punës me nënshkrimin e një marrëveshjeje për mbarimin e marrëdhënies së punës.
• Punëdhënësi duhet përpara nënshkrimit të kontratës së punës të njohë kandidatin me punën, kushtet e punës, si dhe të drejtat e punëtorëve.

Në anën tjetër, punonjësi është i detyruar të dorëzojë punëdhënësit dëshmi për plotësimin e kushteve për kryerjen e punës dhe ta informojë për çdo fakt të njohur për të, të rëndësishëm për marrëdhënien e punës. Punonjësi duhet të informojë edhe për sëmundjet ose për çdo gjendje tjetër që mund të e ndalojë ose ta kufizojë atë në përmbushjen e detyrimeve të kontratës.

Po pas nënshkrimit të kontratës së punës? (aplikim në APRM- procedura)

Punëtori nuk mund të fillojë punën para lidhjes së kontratës së punës dhe para se punëdhënësi ta regjistrojë atë në sigurimin social të detyrueshëm.

Kjo do të thotë se procedura e punësimit nuk përfundon me nënshkrimin e kontratës së punës.

Pavarësisht nëse kontrata e punës do të lidhet për punë nga shtëpia apo punë në selinë e kompanisë, punëdhënësi është i detyruar të paraqesë regjistrimin M1/M2 për punëtori në sigurimet sociale të detyrueshme (pensioni dhe invaliditeti, sigurimi shëndetësor dhe sigurim në rast të papunësisë).

Aplikimi paraqitet elektronikisht ose drejtpërdrejt në Agjencion me:

• bashkëngjitje të formularit PPR (paraqitur më parë);
• autorizimi me një listë të personave që i regjistron/çregjistron, në të cilën specifikohet emri, mbiemri dhe numri amë, si dhe numri i kontratës së punës dhe data e lidhjes së kontratës së punës.

Regjistrimi bëhet një ditë para fillimit të punës së punëtorit, ndërsa për çështje urgjente dhe urgjente të paktën një orë para fillimit të punës.

Formularin PPR mund ta shkarkoni nga faqja e internetit e Agjencisë së Punësimit, në linkun e mëposhtëm

Autorizimi mund të shkarkohet edhe nga faqja e Agjencisë së Punësimit në linkun e mëposhtëm

Një fotokopje e vërtetuar e aplikimit ose një ekstrakt nga procesverbali kompjuterik nga sistemi informativ i Agjencisë i dorëzohet punëtorit brenda tre ditëve nga fillimi i punës. Të dhënat nga kontrata e punës i dorëzohen shërbimeve financiare ose bashkëpunëtorëve të punëdhënësit për llogaritjen dhe pagesën e duhur të pagës.

CAKTO NJË TAKIM ME EKIPIN TONË